De oogst van dit virtuele seminar presenteren we in een tweetal artikelen. Vandaag deel 1: ‘De eisen die we stellen aan de werkplek op kantoor, moeten óók gelden voor de mobiele werkplek.’

Dagelijks 2 doden en 58 zwaargewonden

Als je een structurele verbetering wilt realiseren dan is dat in de regel gebaseerd op 3 pijlers. 1: de urgentie. (‘Help, m’n schoenen staan in de fik.’) 2: een heldere stip op de horizon. Concreet, ambitieus en binnen afzienbare tijd haalbaar. 3: het creëren van energie in de vorm van een community, een beweging waarin het interessant is om een actieve én zichtbare rol te vervullen.

Laten we eerst maar eens de urgentie benoemen, aan de hand van facts and figures. Wat is er eigenlijk aan de hand op het vlak van verkeersonveiligheid? De cijfers laten zien dat het dagelijks gaat om 2 doden en 58 zwaargewonden. Op jaarbasis zijn dat dus 2 grote Boeingvliegtuigen die verongelukken, zoals directeur Lindy Molenkamp (Provincie Noord-Holland) treffend verwoordde.

Jaarlijks gaat het om een maatschappelijke last van meer dan € 17 miljard. In bijna 70% van de gevallen is afleiding de oorzaak – wetende dat een afgeleide bestuurder bijna 60% trager reageert. En als je dat afzet tegen de jaarlijkse maatschappelijke kosten van files (€ 4 miljard) of energietransitie (€ 7 miljard) dan kunnen we niet anders concluderen dat het onderwerp veel meer aandacht verdient. Niet alleen van de overheid, maar óók van alle werkgevers.

Want zij kunnen ervoor zorgen – binnen hun eigen cirkel van invloed – dat de zakelijke kilometers die hun eigen collega’s dagelijks afleggen veilig plaatsvinden. Dus niet alleen, zoals AutoBinck CEO Paul Zekhuis het zo helder verpakte, aandacht voor de fysieke werkplek (ARBO-proof, in hoogte verstelbare bureaustoel, RSI-trainingen, etc.), maar diezelfde eisen ook stellen aan de inrichting van de mobiele werkplek. Zéker omdat die werkgever vaak de leaseauto en de smartphone ter beschikking stelt – maar zonder dat hij zijn werknemers wijst op de gevaren en risico’s. TLN-voorzitter Elisabeth Post wist het pakkend te verwoorden: ‘Laten we ons realiseren dat een auto of vrachtauto ook een moordwapen kan zijn.’

Probleem is wel helder, oplossing nog niet

Verkeersveiligheid is een onderwerp dat al decennialang veel aandacht krijgt. Er wordt veel effort in gestoken: van campagnes tot voorlichting en convenanten. Maar de vraag is of deze maatregelen genoeg effect hebben. Er is een stroming die veel resultaten boekt met bewustwording. Intrinsieke motivatie en eigen verantwoordelijkheid van werknemers staan hierbij centraal. Het uitgangspunt: ‘willen’ (beloning, goedkeuring, erkenning) is vaak effectiever dan ‘moeten’ (straf, schade, afkeuring).

Defensie is in dat kader een mooi voorbeeld. Veiligheidsdirecteur Dick van Ingen lichtte dat toe met de prominente rol van de 4V’s in de Defensie-gedragscode: verbondenheid, veiligheid, vertrouwen en verantwoordelijkheid. Dit werd bevestigd door de ervaringen van CGI-directeur Dirk de Groot. In het verlengde hiervan weten we inmiddels dat ‘willen’ en ‘moeten’ wél communicerende vaten zijn. Het effect van een appel op de eigen verantwoordelijkheid is vele malen groter als er ook sprake is van strakke handhaving. Tata Steels veiligheidsdirecteur Marco Workel benadrukte dat uitgebreid. ‘Als je mensen verantwoordelijkheid geeft, nemen ze deze ook eerder.’

Maar er is ook een andere stroming die zegt: hier is sprake van een verslaving! En dat betekent dat oplossingen veel stringenter moeten zijn: gelet op uw en onze veiligheid moeten vrijheidsbeperkende maatregelen worden genomen. Zoals het blokkeren van de smartphone tijdens het rijden, in de geest van een verplichte autogordel. Of het zodanig programmeren van de boordcomputer in de vrachtwagen dat de chauffeur ook écht ongestoord onderweg is – en zich helemaal kan focussen op dat drukke verkeer.

Stip op de horizon

Een terecht punt wat uitvoerig werd benadrukt is ons hogere doel qua verkeersveiligheid. Dat is nu: maak een punt van 0, 0 verkeersdoden in 2050. Maar dat is een zodanig comfortabel vergezicht dat het niet direct uitnodigt tot actief ownership. En vooral ook niet tot gedragsverandering! Want daarvoor is 2050 véél te ver weg. (‘Zal mijn tijd wel duren, hoef ik in ieder geval niet m’n eigen gedrag aan te passen.’) Zoals de baas van Louwman Group John Heller het verwoordde: ‘Het gaat hier in de kern om een gedragsverandering. En juist dát vraagt om een ambitieus doel over 3 tot 5 jaar.’

We moeten dus een vertaalslag maken naar een zodanige stip op de horizon die nog dit decennium te verzilveren is. Urgent, ambitieus, concreet en haalbaar door de CEO’s en bestuurders van nu. Voor de beeldvorming: de droom van minister Van Nieuwenhuizen is dat MONO-zakelijk over 3 jaar dezelfde positionering heeft als de Bob-campagne nu. De norm is dan gewoon gemeengoed door de hele maatschappij, inclusief werkgevers.

Benieuwd naar de MONO-kansen die bestuurders benoemen? Lees deel 2 over de oogst van het webinar ‘ARBO-proof’ onderweg of bekijk direct het webinar terug.