In dit artikel nemen we je mee in de geheimen van het creëren van een veiliger, slimmer én duurzaam zakelijk mobiliteitsbeleid en daarmee een succesvolle organisatie!

Een viertal vragen

Als je een programma trekt wat tot doel heeft om slim mobiliteitsbeleid van werkgevers te stimuleren – hoofdzakelijk gebaseerd op inspirerende best practices – dan is het belangrijk om geregeld een kijkje in de keuken te nemen bij werkgevers die een sterk mobiliteitsbeleid hebben samengesteld. Een mobiliteitsbeleid dat er op is gericht de wijze waarop woon-werkverkeer en zakelijk reizen plaatsvindt zo veilig, slim en duurzaam mogelijk te maken. Met minder incidenten, minder uitstoot, minder files, minder stress en meer werkplezier als gevolg! En waarin verkeersveiligheid, spitsmijden, hybride werken, het anders inrichten van kantoren, vitaliteitsprogramma’s en kilometervergoedingen slim op elkaar worden afgestemd. Hierbij gaat het in de kern om een viertal vragen:

1. Moet ik écht reizen of kan werk ook digitaal? (hybride werken)
2. Wanneer ga ik reizen? (spitsmijden)
3. Hoe ga ik reizen? (welke modaliteit)
4. Hoe veilig reis ik dan? (bewust onderweg: uitgerust, zonder afleiding, opgeleid, etc)

De aanpakken van DNB, Volksbank of KMPG zijn daar een sprekend voorbeeld van.

Ruim 22 miljoen bijna-ongelukken in 2023, een derde rijdt voor werkgever

Kijkend naar het wegenverkeersnet in Nederland en het dagelijkse gebruik ervan, zien we dat we met dik negen miljoen auto’s, één miljoen bestelwagens, 150.000 vrachtwagens en drie miljoen e-bikes het drukste wegennet ter wereld te hebben. Als je je dan bedenkt dat 90% van de ongelukken gebeurt door menselijk falen, dan is het goed om kennis te nemen van de zogenoemde ‘veiligheidspiramide’. Volgens de veiligheidspiramide zijn er per dodelijk ongeval 30 ongevallen met zwaar letsel, 300 ongevallen met letsel, 3.000 lichte ongevallen en bijna-ongevallen en 30.000 onveilige situaties die tot een ongeval zouden kunnen leiden. Uitgaande van 745 verkeersdoden in 2022, waren er meer dan 22 miljoen onveilige situaties in het verkeer dat jaar. Dat zijn meer dan 60.000 onveilige situaties per dag. Aangezien een derde van alle kilometers wordt voor een werkgever gereden en dat maakt dat de werkgever hier ook een zorgplicht heeft om ervoor te zorgen dat medewerkers iedere avond ook weer veilig thuiskomen…

Drie rode draden

In dit artikel schetsen we een aantal opvallende zaken uit recente interviews die we hadden met werkgevers over bewust mobiliteitsbeleid. Hierbij zijn drie rode draden / drivers opgevallen.

1. Werken aan een groenere wereld

Ten eerste: de professionaliteit waarmee de verduurzaming van de mobiliteit wordt opgepakt. In vrijwel alle gevallen wordt er volop werk gemaakt van het elektrificeren van het wagenpark. Veelal met behoorlijk ambitieuze doelstellingen. Een mooi voorbeeld hiervan is bouwonderneming Heijmans. Heijmans heeft een van de grootste leasevloots van ons land – 3.000 personenauto’s en 850 bestelbussen – die eind 2025 allemaal elektrisch zullen zijn aangedreven. Ook MKB-accountantsorganisatie Flynth heeft elektrificatie hoog in het vaandel staan. Zij hebben hun gehele vloot van benzine aangedreven Mini’s vervangen door elektrische auto’s van het merk Cupra. Een ander pakkend voorbeeld is ANWB waar reizen met het openbaar vervoer 100% wordt vergoed, lopen of fietsen een vergoeding kent die hoger is dan de kilometervergoeding voor autorijden. In dezelfde geest acteert de gemeente Rotterdam. Daar is de vergoeding voor de autokilometer bevroren en is de vergoeding voor fietsen en wandelen verdubbeld. Fietsen en wandelen draagt bij aan de vitaliteit van medewerkers en vervanging van het wagenpark betekent dat de voertuigen veiliger worden en voorzien zijn van rijhulpsystemen. Deze systemen helpen ongevallen voorkomen en ondersteunen de bestuurder bij de rijtaak. Het is wel zaak dat de bestuurder goed geïnformeerd is over deze systemen zodat ze ook veilig gebruikt worden.

2. Mensen zijn het belangrijkste kapitaal

De krapte op de arbeidsmarkt betekent dat werkgevers extra inspanningen moeten doen om goede medewerkers te krijgen en houden. Bewust mobiliteitsbeleid draagt hier in belangrijke mate aan bij. Een mooi voorbeeld hiervan is het Havenbedrijf Rotterdam dat haar mobiliteitsbeleid zo heeft ontwikkeld dat veilige, schone en slimme mobiliteit volledig geïntegreerd is in de arbeidsvoorwaarden. Uit verschillende medewerkerstevredenheidsonderzoeken blijkt dat men dit erg belangrijk vindt en zij zich hiermee onderscheiden. Deloitte ervaart dat de nieuwe generatie het heel normaal vindt dat verduurzaming, vitaliteit en een juiste werkbalans daadwerkelijk in de praktijk worden toegepast. Iedere dag weer opnieuw. Waarmee zij zich kwalificeren in de categorie van attractieve werkgevers. Iets dat ook wordt onderstreept door de wijze waarop advies- en ingenieursbureau Tauw, waar ‘care for people’ hoog in het vaandel staat, het onderwerp ‘bewust onderweg’ oppakt. Vanuit leidende principes als vertrouwen geven, persoonlijk leiderschap, vitaliteit én duurzaamheid. Wat zich vertaalt in hun aangepaste mobiliteitsbeleid waarbij bewust reizen voor hun professionals centraal staat, met de benenwagen bovenaan en het vliegtuig helemaal onderaan: zowel beter voor de medewerker als voor het milieu.

3. Slimmer werken

Corona heeft een enorme impuls gegeven aan hybride werken waardoor er nu een goede basis is om het werk slimmer in te richten. Thuis werken, flexibele werktijden, digitaal vergaderen zijn gemeengoed geworden en medewerkers kunnen hun dagen optimaal inrichten voor hun taken. Niet alleen zien we steeds meer werkgevers die digitale gesprekken met klanten of opdrachtgevers voeren, zoals Boels, maar ook het lokaal opereren mét medewerkers uit die regio wordt steeds frequenter geïmplementeerd. Zoals de mondiale ICT-speler CGI dat doet: vanuit het principe dat lokale professionals de taal spreken van die lokale klanten. Een knowhow die wordt aangevuld met de expertise vanuit de gehele wereld. Dus dat werkt heel simpel: woon je in Maastricht, dan word je ingezet bij hun klanten dáár. Dat scheelt bovendien veel onnodige reistijd. Collega’s kunnen zo vaak zelfs fietsend naar hun werk! De Groot Installatiegroep (23 vestigingen over het land, 1.200 collega’s) heeft hun aantal vestigingen verdubbeld waarmee ze ervoor kunnen zorgen dat hun mensen nooit verder hoeven te reizen dan een straal van 40-50 km rondom zo’n vestiging. Met de mix van werken volgens het Skidbouw-principe (modulair werken en zoveel mogelijk zaken configureren in een fabriek) is hun gemiddeld gereden kilometrage in de afgelopen jaren met ruim 2/3 is afgenomen! Ook grote dienstverleners (zoals KPMG en Flynth of ingenieursbureaus als Arcadis, Royal Haskoning DHV en Tauw) hebben hun kantoren om die reden verplaatst van de rand van de snelweg naar de directe omgeving van een OV-locatie.

Verkeersveiligheid als bijvangst

We kunnen stellen dat werkgevers die bewuster nadenken over de inrichting van de zakelijke reizen (woon-werkverkeer plus dienst- of klantreizen) vanuit de vier vragen waarmee automatisch het aspect verkeersveiligheid wordt geïntegreerd in het bedrijfsbeleid. Zonder dat je daar in de directe positionering op hamert. Want zeg nou zelf; als je bewuster nadenkt over of je moet reizen, op welk moment én met welke modaliteit, dan kom je toch automatisch terecht bij het onderwerp veilig reizen? Berenschot is daar een mooi voorbeeld van waarbij zij zelfs hun professionals die een drukke dag veelvuldig moeten reizen laten chaufferen door een student.

Ook bij de leasedivisie van Van Mossel hebben ze spitsmijden volledig geïntegreerd in hun dagelijkse bedrijfsprocessen. Medewerkers doen eerst thuis een paar virtuele meetings, of werken hun mail bij, om na de spits pas te vertrekken naar klant of kantoor. Geen fysieke meetings meer om 9 uur ’s ochtends dus. Hierdoor stappen medewerkers rustiger en minder afgeleid in de auto, vermijden ze de stressvolle en tijdrovende ochtendspits en gaan ze dus veiliger, slimmer én duurzamer onderweg.

Ook uit de ervaringen van Strukton Rail blijkt dat het nadenken over hoe en wanneer te reizen een positief effect heeft op de verkeersveiligheid. De elektrificering van hun wagenpark heeft namelijk een direct effect op de rijstijl van medewerkers. Door de beperktere actieradius van de elektrisch aangedreven auto’s worden medewerkers gedwongen om beter na te denken over of en hoe ze moeten reizen, máár ook hoe hun rijstijl is. Een rustigere rijstijl levert hen immers direct een hogere actieradius op met meer flexibiliteit.

Afvlakken dinsdag en donderdag piek

Het is alom bekend is dat we massaal naar kantoor gaan op de dinsdag en de donderdag. Op woensdagen en vrijdagen kun je in de meeste kantoren een kanon afschieten. Daarom experimenteert de Belastingdienst momenteel met Smart Building functionaliteiten, zoals een ‘Workspace Management System’ waarbij je als medewerker een reservering kunt plaatsen voor een specifieke werkplek – en waarbij je kunt zien welke andere collega’s er dan zijn. Zodat als je dan naar kantoor reist, je ook zeker weet dat je de collega’s die je even face-to-face wilt spreken ook daadwerkelijk kunt ontmoeten die dag. Ingegeven vanuit het principe van hybride werken: ‘geconcentreerd werken doe je het liefst thuis, geïnspireerd samenwerken doe je op kantoor’. En dat betekent natuurlijk dat kantoren zodanig zijn ingericht dat het plezierig is om daar met elkaar onderlinge interactie te creëren. Op ontmoetingspleinen bijvoorbeeld. Met ‘state of the art’ voorzieningen zoals goede catering voorzieningen, zitjes en plekken waar je ook even kunt ontspannen. Zo is ook Deloitte drukdoende om een reserveringssysteem te implementeren waarbij je kunt zien wie er welke dag is. Om zo vooral de spreiding in de week beter te kunnen faciliteren. Met aan alle kanten voordelen: minder drukte op de wegen, meer parkeergelegenheidm voldoende plek op kantoor én betere samenwerking en teamgevoel.

Multidisciplinaire aanpak

Om bewust mobiliteitsbeleid professioneel geïmplementeerd te krijgen is de inbreng van een drietal interne disciplines noodzakelijk: HRM, ICT én Facilitair. Disciplines die niet altijd dezelfde taal spreken, elkaar misschien niet altijd van nature opzoeken en wellicht minder natuurlijk samenwerken. Desalniettemin is de onderlinge samenwerking erg waardevol. Rabobank organiseert dat bijvoorbeeld slim: in de operationalisatie van al deze activiteiten zijn altijd alle drie de disciplines (HRM, ICT en Facilitair) betrokken én volgens het zwaartepunt trekt één van hen dan dat betreffende onderdeel. Niet voor niets dat men investeert in het elkaar beter leren kennen opdat ze elkaar zo maximaal kunnen versterken. Gericht op het verbeteren van die customer jouney van werknemers. Deze zin wel opnemen, dat is nou juist te kern!

Balans top-down en bottom-up

Als je een mobiliteitsbeleid in co-creatie ontwikkelt in directe afstemming met de uiteindelijke gebruikers, zul je in de praktijk altijd succesvoller zijn. Waarbij er een balans is tussen ‘top-down’ en ‘bottom-up'. Tempo-Team heeft dat slim aangepakt: zij gebruiken intern het platform ‘InnerVoice’ waarmee ze de operationalisering van nieuwe toepassingen zoals een mobiliteitsbeleid toetsen bij hun medewerkers. Dus geen traditioneel top-down model waarbij de directie ‘wel even beslist wat goed is voor de medewerkers’. Nee, Tempo-Team vraagt hun medewerkers expliciet naar hun mening. Er wordt geluisterd. Via InnerVoice heeft men steeds een groep van zo’n 15 à 20% van de werknemers waarmee ze een representatief beeld hebben van wat er leeft onder alle werknemers. Op die manier kunnen ze inspelen op hun behoefte en hen ook mede-eigenaar maken van het toekomstige beleid.

Focuspunten voor 2024

Ondanks de inspirerende voorbeelden is er nog steeds werk aan de winkel. Wij denken dat er in 2024 op een drietal terreinen flinke winst is te boeken. Ten eerste vanuit de inkoopmacht, vooral in het publieke domein.  Door bij selectie van onderaannemers ook te vragen naar de borging van verkeersveiligheid en hun mobiliteitsbeleid creëer je een grote incentive om hier werk van te maken. Je dwingt dan in feite, net als Shell, bewust onderweg als het ware af. Kijk bijvoorbeeld hoe Arcadis dit vanuit haar toeleverende rol heeft opgepakt. Op dat vlak is er zowel bij marktpartijen als bij overheden  nog wel wat laken voor de schaar.

Ten tweede: het verder investeren in het monitoren van het rijgedrag zodat werkgevers zuinig en veilig rijgedrag kunnen belonen. Waarin partijen als Picnic en Albert Heijn Online op dit moment gamechangers zijn door hier vol op in te zetten en de vruchten van te plukken.

Als laatste: dat we ons met MONO-zakelijk op grote werkgevers richten spreekt voor zich, maar aangezien de grootste groep werkgevers in het MKB-segment zit, zullen we hier ook expliciet op focussen. Kijk maar naar aansprekende voorbeelden zoals Polyfluor, Ivan Autoverhuur Tilburg of 3Rivers. Hiervoor hebben we onder andere het MONO Helden initiatief uit Zeeland opgeschaald naar andere provincies. En om de attractiviteit voor MKB te vergroten zetten we in op gebiedsgerichte aanpakken. Waar lokale werkgevers- of ondernemersverenigingen, zoals Ondernemend Assen, actief zijn met het inrichten van slimme mobiliteitsoplossingen. Vanuit hun eigen cirkel van invloed.

Of het nu gaat om een aannemer, multinational, transportbedrijf of adviesbureau, we willen hen allen helpen richting een duurzame, slimme en veilige manier van reizen! Uiteraard op manieren die bij de organisatie passen en deze op meerdere aspecten succesvoller maakt. Elkaar inspireren met goede voorbeelden is en blijft heel belangrijk. Naadloos passend in de MONO-zakelijk ambities van de minister van Infrastructuur en Waterstaat Mark Harbers: in 2025 een verdubbeling van het aantal werkgevers dat binnen hun eigen cirkel van invloed werk maakt van een bewust mobiliteitsbeleid! Hij heeft opgeroepen om goede voorbeelden met elkaar te delen om het aandeel van 1/3 in 2021 verdubbeld te hebben in 2025. En opgave die ons allemaal raakt en wij vanuit MONO-Zakelijk, met onze partners Allianz, ANWB, Athlon, BAM, BCG, Bouwend Nederland, Chain Logistics, gemeenten, IBM, Interpolis, ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, Picnic, provincies, Rijkswaterstaat, STL, TeamAlert, Verbond van Verzekeraars, VVN, VNA en Volvo Nederland zo goed mogelijk faciliteren.